Hamile ve Emzirenlerde Diş Bakımı, Ağrısı, Çürümesi, Merak Edilen Her Şey

Hamilelikte diş bakımı, hamileliğin başlangıcından emzirmenin kesildiği ana kadarki süreçte dişlerde ağrı, sızlama, hassasiyet, iltihap gibi durumların oluşmaması için ağız ve diş bakımına da azami dikkat etmek gerekir. Gebelikte diş bakımı sık rastlanan bir durumdur. Bu yazımız biraz uzun olabilir ama yazının sonunda hamilelik ve emzirme döneminde ağız ve diş sağlığı konusunda aklınızda soru işareti kalmayacak. Yazımızı okuduktan sonra hala sorularınız varsa en altta bulunan yorum bölümünden sorunuzu sorabilirsiniz. Hamilelikte diş bakımı nasıl olur, diş eti büyümesi var, emzirirken dişlerimi fırçalayabilir miyim, diş filmi çektirebilir miyim, hamilelikte diş tedavisi yaptıranlar gibi bütün sorularınızın cevabını bulacaksınız.

İsterseniz hemen altta bulunan sorunuzun üzerine tıklayıp istediğiniz sorudan başlayabilirsiniz.

Hamilelik Döneminde Diş Tedavisi

İnsan metabolizması hamilelik döneminde normalden farklı bir hal alır. Bu yüzden sağlıkla alakalı bütün alanlarda olduğu gibi diş tedavilerinde de hamilelik döneminde farklı uygulamalar ortaya çıkar. Bu yüzden hamilelik döneminde uygulanması gereken diş sağlığı tedavilerinde normalden daha dikkatli olunması gerekir. Bu yazımızda hamilelik döneminde metabolizmada ortaya çıkan değişimlere bağlı olarak diş tedavileri ve ilaç kullanımlarına dair detaylara yer vereceğiz.

Gebelikte diş bakımı nasıl yapılmalıdır? İlk olarak şunu belirtmek gerekir ki bir bayan hamile kalmayı düşündüğü andan itibaren ağız ve diş sağlığına normalden daha fazla dikkat etmelidir. Gebelikte diş bakımı daha özenle yapılmalıdır. Eğer bir diş hekimine muayene olur ve hamilelik düşündüğünü belirterek tedavi alırsa ortaya çıkabilecek sorunlara önceden önlem alınmış olur ve hamilelik sürecinde ortaya çıkabilecek sorunlar önceden tespit edilme şansı yakalanır. Bu da daha rahat bir hamilelik sürecini geçirilmesine yardımcı olur.

Hamilelik döneminde diş sağlığında ortaya çıkan herhangi bir problemin çözümüne dair neredeyse bütün işlemlerde kadın doğum uzmanının görüşleri alınmalıdır. En basit olduğu düşünülen uygulamada dahi kadın doğum uzmanının, özellikle de hamileliği takip eden bir kadın doğum uzmanı varsa onun, görüşlerine başvurulmalıdır. Bunun için diş hekimi yapacağı uygulamayı anlatan bir yazılı kâğıdı kadın doğum doktoruna gönderir ve onun durumla alakalı değerlendirme yapmasını ister. Hekimler arasında gerçekleşen bu işleme “konsültasyon” adı verilir.

Hamilelik döneminde özellikle ilk 3 ay ve son 3 ay çok önemlidir. Bu dönemlerde mümkün olduğunda dental müdahalelerden kaçınmak, acil olanlar dışında müdahaleye maruz kalmamak gerekir. Hamilelik sürecinin ilk üç ayında ortaya çıkan ve hamilelik sonuna kadar ertelenemeyecek tedavilerin 3-6 ay arasında yapılmaya çalışılması daima daha uygundur. Bu durumun istisnalarını kadın doğum uzmanları belirler. Doktorlar kimi bayanlarda bazı uygulamalara izin verebilirken bazı hamile bayanlarda izin vermeye bilirler. Bu tamamen kişinin ve bebeğin sağlık durumlarıyla alakalıdır.

Hamilelikte Diş Bakımı Nasıl Olmalıdır?

Hamilelik döneminde diş çürüklerinin arttığı ve bunun da bebeğin anneden kalsiyum çekmesinden kaynaklandığı noktasında yaygın bir kanı vardır. Fakat bu, yanlış bir tezdir. Hamilelikte diş bakımı yeterli yapılmadığı zaman, diş çürüklerinin artmasının asıl nedeni anne adaylarının şekerli beslenmeye ağırlık vermesi ve ağız bakımlarını ihmal etmesidir. Özellikle de diş etlerinde kanama oluşmasından dolayı dişleri fırçalamayı bırakmak, bu dönemde çürüklere davetiye çıkarır. Ne yazık ki ülkemizde hamilelik döneminde şekerli beslenme gibi bir alışkanlık mevcut. Şeker tüketimi ise diş çürümelerinin en büyük nedenlerinden birisidir. Buna diş fırçalama eksikliği ve diş eti rahatsızlıklarının önemsenmemesi de dâhil olunca çürük oranı artmaktadır.

Hamilelik döneminde diş ve diş eti sağlığını bozan etkenlerden birisi de hamilelik döneminde kusma problemleridir. Kusma, dişlerin mide sıvısına maruz kalmasına neden olur ve mide sıvısı aşırı miktarda asit barındırdığı için diş minesine zarar verir. Yumuşayarak çözünen diş minesini korumak için en doğru tercih, kustuktan hemen sonra ağzın çalkalanmamasıdır. Fakat bu pek uyulmayan bir gereksinimdir. Sık sık kusma nöbetleri geçiren anne adaylarının peynir, yoğurt gibi bazik maddeleri tüketmeleri ağız içindeki asit dengesini korumaya yardımcı olur.

Hamilelik döneminde diş çürükleri ile karşılaşmamak veya en aza indirmek için hamilelik öncesinde muayene olmak, düzenli kontrol yaptırmak ve hamilelikte diş bakımı diş fırçalamayı aksatmadan, doğru biçimde yapmak gerekir. Bunlar sağlandığı takdirde hamilelik sürecinde ağız sağlığı problemleri yaşanmayabilir.

Hamile Bayanlarda Diş Tedavisi Nasıl Değerlendirilir?

Hamilelik döneminde uygulanabilecek diş tedavileri özel uygulamalar statüsüne girer. Buna sebep ilk olarak kullanılacak ilaçlardır. Hemen her tedavide tedavi öncesi ve sonrası dahil ilaç kullanımı olduğu için hamile kişilerde olumsuzluğa neden olabilir. Diş hekimlerinin tedavilerde kullandıkları anestezik maddeler genelde adrenalin içerirler. Adrenalin kullanmak kimi hamileler riskli olabilir. Üstelik anestezik madde bebek üzerinde de çeşitli olumsuzluk riskleri taşıyabilir. Bu durumda mutlaka adrenalin içermeyen ve hamile kişilerde kullanılasında herhangi bir risk olmayan özel anestezi ilaçları kullanılır.

İlaçların değerlendirilme standartları vardır. Bunlar evrenseldir ve “gebelik kategorisi” özel olarak ilaç değerlendirmelerinde yer alır. A, B, C, D, X olarak sınıflandırılmaya tabi tutulan ilaçlardan A kategorisi içinde olanlar hamilelerde rahatlıkla kullanılabilir olsa da X asla kullanılmaması gerektiğine işaret eder. Diğer ara kategoriler doktor tavsiyesine tabidir.

Gebelik döneminde en çok kullanılan ilaçlardan birisi antibiyotiklerdir. Fakat hamilelik döneminde anne adayının kullanacağı bazı gebelik dönemi antibiyotik kullanımı bebeğin dişlerinde renklenmelere neden olur. Aynı durum ağrı kesici ilaçlar için de geçerlidir. Bazı antibiyotik ve ağrı kesiciler için ise böyle bir risk yoktur. Bu yüzden anne adayları güvenle kullanabilirler. Kullanılabilecek antibiyotiğin ve ağrı kesicinin belirlemesi mutlaka jinekolog tarafından yapılmalı, onun kontrolü olmadan kesinlikle ilaç kullanılmamalıdır, hamilelikte diş bakımı asla aksatılmamalıdır.

Emzirirken Diş Tedavisi ve Diş Bakımı

Emziren annelerin diş tedavileri hamile anne adaylarına göre daha kolay olmakla beraber yine de hassasiyetleri vardır. Bu dönemde en büyük mesele ilaçların anne sütüne geçip geçmeyeceğidir. Bu yüzden röntgenler, anesteziler daha rahat uygulanabilir. Bu bakımdan emzirme döneminde diş tedavisi için pek fazla engel yoktur. Kanal tedavisi, diş çekimi, diş dolgusu, implant uygulaması gibi işlemler emzirme döneminde iken rahatlıkla uygulanabilir. Bu dönemde en temel kıstas, kişinin bebek emzirdiğini diş hekimine söylemesidir. Çünkü hekimin anestezide kullanacağı ve sonrasında önereceği ilaçların süte geçmemesi gerekmektedir.

Genel bilgilerden sonra yazımıza bilgilendirici soru cevap olarak devam edelim.

Hamile ve Emzirenlerde Diş Tedavileri, En Çok Sorular Sorular

Hamilelikte Diş Filmi, Röntgeni Çekilir mi?

Hamilelikte diş bakımı tedavilerini özel kılan etkenlerden bir diğeri de röntgen çekimidir. Röntgen, diş hekimlerinin en büyük yardımcısı olarak tedavi sürecini ve yöntemlerini belirlemede büyük kolaylık sağlar. Bir dişin kök yapısı, komşu dişlerle ilişkisi, enfeksiyon bulundurup bulundurmadığı, kökteki çürüklerin tespiti gibi pek çok durum röntgen sayesinde daha isabetli tespit edilebilir.

Kimi diş tedavilerinde de röntgen olmadan tedavi sürecini yönetmek mümkün olmaz. Mesela bazı dişlerin çekimi, kanal tedavisi gibi işlemler röntgen olmadan yapılamayacağı için mümkün olduğunca geçici tedavi uygulanıp asıl diş tedavi gebelik döneminin sonuna ertelenebilir. En sık karşılaşılan apseli veya ağrılı bir diş için planlanan kanal tedavisi için diş çürüğünün temizlenip geçici bir dolgu yapılması bu tarz bir uygulamadır. Bu, bir ön tedavi olarak yapılıp asıl röntgen gereken tedavi, gebelik bitimine ertelenebilir. Her ne kadar ideal bir tedavi olmasa da hem anne adayının hem de bebeğin sağlığı için en doğru tercihtir.

Hamile kişilerin mümkün olduğunca röntgen ışınına maruz kalmaması gerekir. Bu yüzden de röntgen çekimi çok zorunlu olmadığı takdirde yapılmamalıdır. Zoraki olarak röntgen çekimi gerekirse de kurşun önlük ile çekilmelidir. Kurşun önlük, radyasyon ışınlarının geçişini engelleyerek bebeklerin eteklenmemesini sağlar.

Hamilelikte Diş Çekimi Yapılır Mı?

Hamilelik döneminde diş çekimi yapmak normal standartlardan farklıdır. Bunun için öncelikle diş hekimi hastayı muayene eder ve diş hekimi ile kadın doğum uzmanı arasında konsültasyon gerçekleştirilir. Kaşeli ve imzalı olarak yapılması gereken bu işlemde diş hekimi uygulamayı düşündüğü tedavi hakkında kadın doğum uzmanına bilgi verir ve bu işlemin ya da işlemlerin hasta için uygun olup olmadığına dair fikir alıp onay vermesi istenir. Eğer kadın doğum uzmanı, uygulanacak işlemde bir sakınca görmez ve onay verirse ilk olarak çekilecek olan dişin alanına lokal anestezi yapılır. Kısa süre uyuşması beklenir ve uyuşma gerçekleştiğinde diş çekilir.

Hamilelik döneminde diş çekme işleminden sonra iyileşmenin hızlı olması gerekir. Aksi taktirde ağrı ve enfeksiyon olabilir. Bu da ağrı kesici ve antibiyotik kullanımı gerektirebilir. Gebelikte antibiyotik ve ağrı kesici kullanımı istenmeyen bir durum olduğu için hastanın diş çekimi sonrası doktor tavsiyelerine eksiksiz uyması şarttır. Morfin olarak adlandırılan ve diş çekimi öncesi uyuşturmak için kullanılan iğnenin ise bebek sağlığına herhangi bir olumsuz etkisi olmaz.

Kimi zaman kadın doğum uzmanı diş çekimi için izin vermeyebilir. Bu durumda diş hekiminiz ağrıyı geçirecek müdahalelerde bulunabilir. Ağrı kesici ilaç vermek, ağrılı bölgedeki dişin çürüklerini temizlemek, dişleri daha yoğun fırçalamak gibi yöntemler bunlardan bazılardır. Bu gibi kadın doğum uzmanının diş çekimi için izin vermediği durumlarda çekim, gebelik sürecinin sonuna ertelenerek hasta, rahatlatılmaya çalışılır.

Hamilelikte Diş Ağrısı Neden Olur?

Hamilelik döneminde diş ağrısı maruz kalan kişilerin öncelikli yapması gereken bir diş hekimine muayene olmaktır. Bunun için kesinlikle zaman kaybedilmemesi gerekir. Değilse zamanla problem daha da büyüyerek hem ağrıların artmasına hem tedavilerin zorlaşmasına neden olabilir. Hamilelik döneminde ortaya çıkan diş ağrısında anne adaylarının kesinlikle doktora danışmadan ağrı kesici veya başka ilaçlar kullanmaması gerekir. Bu durum hem anne adayını hem bebeği riske atabilir. 

Hamilelik döneminde kullanılabilecek en güvenli ağrı kesiciler parasetamol maddesi içerenlerdir ve bunların başında minoset, parol gibi ağrı kesiciler gelir. Bunlar haricinde başka ilaçlar kesinlikle doktora danışılarak kullanılmalı, doktor izni olmadan tercih edilmemelidir. Diş hekimine gidinceye kadarki süreçte hamile kişilerin diş ağrısına karşı yapabilecekleri oldukça kısıtlıdır. Yine de dişleri fırçalamak, soğuk uygulamak, tuzlu su ile gargara yapılabilir.

Hamilelikte Diş Eti Şişmesi Ne Zaman Başlar?

Diş problemleri arasında en sık karşılaşılanlardan birisi diş eti rahatsızlığıdır. Bu, gebelik sürecinde sık sık değişen hormon seviyeleri, mide bulantıları, kusmalar etkisiyle daha da artabilir. Hamilelik sürecindeki diş eti problemine gingivitis adı verilir. Diş etleri kırmızı ve kanamalı bir görünüme gelir şişer. Bunun en temel nedeni ağız hijyenine yeterince özen göstermemektir. Bu durumu engellemek için hamilelik süreci başlamadan önce ağız bakımına daha fazla özen göstermeye başlamak gerekir. Sürecin başında iyi hale getirilen diş etleri, hamilelik sürecinin daha rahat atlatılmasına yardımcı olur. Hamilelik gingivitisinin tedavisi için ilk olarak diş taşlarından kurtulmak gerekir. Eğer diş taşı varsa hamilelik döneminde bunların tedavi edilip temizlenmesi ve hamilelikte diş bakımı için diş fırçalamaya özen gösterilmesi gerekir. Mide bulantıları fırçalamayı zorlaştırıyorsa her sabah ağız gargarası yapmak iyi bir seçenektir. Ama gargara tek başına yetmeyecektir.

Diş Tedavilerinden Sonra Emzirme Ne Zaman Yapılabilir?

Emzirme dönemindeki diş tedavileri için kullanılan anestezi ve diğer ilaçlar hassasiyetle seçilirken genel olarak tedavilerden sonra 2-3 saat beklenmesi tavsiye olunur. Her ne kadar kullanılan lokal anestezilerin çok az miktarının süte karışma ihtimali olsa da bebeğe zarar vermeyeceğinden emin olmak için annelerin 2-3 saat gibi bir süre bekledikten sonra bebeklerini emzirmeleri daha uygundur. Kimi diş hekimleri diş tedavileri sonrası ilk sütün sağılmasını ve bebeğe verilmemesini tavsiye etseler de bu zorunlu değildir. Vücut kendi kendini temizlediği için süt, arınmış olarak bebeğe ulaşacaktır. 

Emziren bir anne için en uygun diş tedavisi yöntemi, tedavi başlangıcından önce bebeği emzirmek, tedavi sonrasında da 2-3 saat bekleyip daha sonra bebeğin emzirilmesidir. Lokal anestezi maddelerinin tamamına yakını uygulama alanında yok olduğu için tedavi sonrası sütün sağılmasına da gerek yoktur. Bunun bebek üzerinde herhangi bir olumsuz etkisi söz konusu değildir.

Emzirme Döneminde İlaç Kullanımı Nasıl Olmalı?

Emzirme dönemi, bayanların tıpkı hamilelik dönemindeki gibi normal standartların dışında oldukları bir dönemdir. Bu dönemde en önemli detay, anne vücuduna giren her şeyin süte karışma ihtimalidir. Alınan antibiyotikler ve ağrı kesiciler konusunda da hamilelik döneminde olduğu gibi dikkatli olmak, kesinlikle doktor tavsiyesi olmadan ilaç kullanmamak gerekir. Bebeğin bağışıklık sistemi daha zayıf olduğu için anne sütünden bebeğe geçen her şeyin bebeğin gelişimi ve sağlığı üzerinde etkisi vardır. Hatta bu etkiler kimi zaman uzun zaman sonra kendini gösterebilir, kalıcı sonuçlar dahi doğurabilir. Dolayısıyla annenin süte geçmeyen ya da en az düzeyde geçen ilaçları tercih etmesi gerekir. Bunun tespitini yapacak olan diş hekimidir ve anne, tedavi öncesi veya herhangi bir diş rahatsızlığında emzirdiğini diş hekimine söylerse hekim, en ideal ilacı tavsiye edecektir. Sadece diş rahatsızlığı ile alakalı değil, emzirme döneminde hiçbir hastalıkla alakalı annelerin doktoruna danışmadan ve emzirdiğini belirtmeden ilaç almaması gerekir.

Hamilelikte diş ağrısı ne zaman başlar?

Hamilelik sırasında illa dişiniz ağrıyacak diye bir şey yoktur. Ağız ve diş bakımınızı düzenli olarak yapıyorsanız dişiniz hamilelik süresince hiç ağrımaz.

Emzirme döneminde diş iltihabı süte geçer mi?

Hayır. Kesinlikle emzirme döneminde diş iltihabı süte geçmez. Bu konuda korkmanıza ve çevrenizdekilerin sözlerine inanmanıza gerek yoktur.

Hamilelikte diş ağrısına ne iyi gelir?

Hamilelik esnasında diş ağrısına iyi gelecek şeyler kısa süreli olup sadece o günü yada geceyi geçirmenizi sağlar. Mutlaka 1 gün sonra diş doktorunuza gitmelisiniz. Sizlere evde yapılabilecekleri sıralamaya çalışayım.

📌 Ağrıya dişin içine karanfil yağına batırılmış pamuk koymak.

📌 Doktorunuzun verdiği ağrı kesiciyi içmek.

📌 Ağrıyan diş bölgesini detaylı olarak fırçalamak.

📌 Sıcak yada soğuk su, hangisi iyi geliyorsa ağrıyan bölgede gargara yapmak

📌 Sirkeli su ile gargara da bazı hastalarıma iyi gelmişti deneyebilirsiniz.

Hamilelikte diş çekilir mi?

Hamilelikte diş çekimi yapılabilir. Ama mecbur kalmadıkça hamilelik sonrasında çekilmesi daha iyi olur.

Hamilelikte diş dolgusu yapılır mı?

Hamilelikte diş dolgusu tabi ki yapılır. Diş dolgusu son derece zararsızdır. Hatta hamilelik esnasında fark edilmiş ağrı yapmayan bir çürük kesinlikle tedavi edilmelidir. Tedavi edilmez ise patlamaya hazır bir bomba gibi sizi her an rahatsız edebilir.

Kaynaklar:

https://www.wikipedia.org/

http://www.tdb.org.tr/